Αγαπητοί  συνάδελφοι,

Ο βελονισμός θεωρείται μια δημοφιλής, συμπληρωματική, επεμβατική, μη φαρμακευτική θεραπευτική τεχνική. Χρησιμοποιείται στη Δύση για την θεραπεία του οξέος και του χρόνιου πόνου. Υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την ευεργετική επίδραση που έχει σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα, χρόνιο σπονδυλικό πόνο, ημικρανίες και χρόνιες κεφαλαλγίες τύπου τάσεως, μετεγχειρητική ναυτία και έμετο, τον έμετο εγκυμοσύνης, μερικές περιπτώσεις υπογονιμότητας και μείωση των παρενεργειών μετά από χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία σε ογκολογικούς ασθενείς.

Ο Βιοϊατρικός (ή Ιατρικός) Βελονισμός, είναι η «δυτική» εκδοχή του Παραδοσιακού Κινέζικου Βελονισμού. Η βασική τους διαφορά έγκειται στο ότι η εφαρμογή του Βιοϊατρικού Βελονισμού βασίζεται στη δυτική κλινική εξέταση και διαγνωστική προσέγγιση του αρρώστου, τη σύγχρονη ονοματοδοσία των νοσημάτων σύμφωνα με τη Διεθνή Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας (ICD-10 ή νεώτερο) (δεν χρησιμοποιούνται τα σύνδρομα της Παραδοσιακής Κινέζικης διαγνωστικής), ενώ οι μηχανισμοί δράσης εστιάζουν στη φυσιολογία, τη νευροφυσιολογία και στους κανόνες της βιοϊατρικής επιστήμης.

Σταθμός για την καθιέρωση του Βιοϊατρικού Βελονισμού στον Ιατρικό κόσμο υπήρξε η αναγνώριση του, σαν ιατρική πράξη, από το ΝΙΗ (National Institutes of Health) της Αμερικής, το 1998, ενώ το FDA επαναξιολόγησε τις βελόνες και τις συσκευές ηλεκτροβελονισμού από class III (premarket approval, investigational use) σε class II (special controls, medical use). Η κρίση των επιτροπών αξιολόγησης βασίσθηκε στην συστηματική ανασκόπηση 2000 επιστημονικών άρθρων της περιόδου 1985-1995. Μέχρι το 1996, ο βελονισμός στην Aμερική ήταν «πειραματική διαδικασία θεραπείας» (experimental procedure). Το 1997, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής ανακοινώνει ότι «… Υπάρχουν αρκετά (και επαρκή) στοιχεία που δείχνουν την θεραπευτική αξία του βελονισμού για να επεκταθεί η χρήση του μέσα στα πλαίσια της σύγχρονης (καθιερωμένης) ιατρικής και να ενθαρρύνουμε περαιτέρω μελέτες για τη διερεύνηση της φυσιολογίας του και της κλινικής του αξίας…» (JAMA 280:1518-24).

Το 1999, μια ομάδα ασφαλιστικών εταιρειών της Γερμανίας χρηματοδότησαν (μαζί με το υπουργείο υγείας της Γερμανίας και φαρμακευτικές εταιρείες) μεγάλης κλίμακας κλινικές μελέτες για τον βελονισμό (κεφαλαλγία τάσεως, ημικρανία, οστεοαρθρίτιδα γόνατος, χρόνιο οσφυϊκό πόνο) και τα αποτελέσματα τους ανακοινώθηκαν στο Βερολίνο τον Μάιο του 2004. Σε όλες της μελέτες ο βελονισμός ήταν αποτελεσματικός και οι μελέτες προέτρεπαν για τη καθιέρωση της χρήση του στα πιο πάνω νοσήματα. Σήμερα, 8 χρόνια μετά, στη ιατρική βάση δεδομένων Pub Med θα βρείτε 12.175 άρθρα (έρευνα στις 25-5-2007), από τα οποία τα 63 είναι συστηματικές μεταναλύσεις και ανασκοπήσεις – (SRs) και τα 1013 διπλές τυφλές, τυχαιοποιημένες, placebo ελεγχόμενες μελέτες (RCTs) μεγάλης αξιοπιστίας.

Ο Ζung Ηee Cho, καθηγητής φυσικής και ακτινολογίας του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Irvine, ερευνητής και ειδικός σε τεχνικές έρευνας μέσω αξονικού & μαγνητικού τομογράφου (MRI) και μεθόδων λειτουργικής απεικόνισης του εγκεφάλου (fMRI, SPECT και fPET), προσδιόρισε τις περιοχές της λειτουργικής ενεργοποίησης του εγκεφάλου μετά από βελονισμό, ελάχιστο βελονισμό, placebo βελονισμό και εκτέλεση άλλων αισθητικών διεργασιών (ήχο, φώς, αφή κλπ). Έδειξε ότι ο βελονισμός, πολύ εκλεκτικά και συγκεκριμένα, ενεργοποιεί ή απενεργοποιεί (ανάλογα την τεχνική) περιοχές του εγκεφάλου (μεταιχμιακό σύστημα, περιϋδραγώγιο φαιά ουσία, θάλαμο, υποθάλαμο και φλοιό). Έδωσε στην ιατρική κοινότητα πλούσιες πληροφορίες που δημοσίευσε σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά και στο βιβλίο του «Neuroacupuncture». Εντόπισε το «ίχνος» του βελονισμού και χαρτογράφησε τις περιοχές λειτουργικής ενεργοποίησης του εγκεφάλου μετά από βελονισμό. Έδειξε την «ειδικότητα» του σήματος του βελονισμού και ταυτόχρονα επιβεβαίωσε τα πορίσματα των κλινικών μελετών, ότι ο βελονισμός αποτελεί μια ιδιαίτερη τεχνική αισθητηριακής διέγερσης (μέσω βελονών), ίσως μοναδική στο να κινητοποιεί λειτουργικά συστήματα του εγκεφάλου (κατιόν σύστημα αναλγησία, σύστημα διαχείρισης του stress, ανοσοποιητικό και ενδοκρινές σύστημα).

Στις ΗΠΑ, στη «Μέκκα» της βιοϊατρικής τεχνολογίας και της πρωτογενούς έρευνας, 35 πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα στους ιατρούς να ασκούν βελονισμό με εκπαίδευση από 200-350 ώρες. Ιατρικές σχολές όπως του UCLA, του Harvard, του Rhode Island και του Vermont προσφέρουν πλήρη εκπαίδευση στον βελονισμό, έχοντας καθημερινά εξωτερικά ιατρεία βελονισμού. Στην Αγγλία, τα πανεπιστήμια York, Leeds, Sheffield, Exeter κ.α. Στην Ιαπωνία, το 1984 υπήρχαν 33.562 ιατροί ειδικοί στον βελονισμό, ενώ το 2004 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 62.168, κυρίως λόγω της επιστημονικής αναγνώρισης του βελονισμού και του αυξημένου όγκου των έγκυρων εργασιών. Ογδόντα εννιά (89) πανεπιστημιακές σχολές ιατρικής παρέχουν εκπαίδευση στον βελονισμό ενώ 9077 νοσοκομεία και 97.051 ιατρικά κέντρα παρέχουν υπηρεσίες βελονισμού από ιατρούς που κατέχουν ειδική άδεια.

Περισσότεροι από 15.000 Αμερικανοί, 20.000 Γάλλοι, 50.000 Γερμανοί, 17.000 Ιταλοί ιατροί συμμετέχουν και παρακολουθούν τις εξελίξεις στα συνέδρια και τα συμπόσια του Βιοιατρικού Βελονισμού που οργανώνονται από επιστημονικές εταιρείες.

Στο Παγκόσμιο Συνέδριο (Βαρκελώνη 2007), υπήρξαν κλινικές εργασίες, σε τεράστιο όγκο ασθενών (μόνο η GERAC study περιελάμβανε 3.400 ασθενείς), που επαναβεβαίωσαν τις ενδείξεις του βελονισμού όπως αυτές καταγράφονται από τον ΠΟΥ (www.who.org).

Στην Ελλάδα, η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Βελονισμού και το Διεθνές Μετεκπαιδευτικό κέντρο Βελονισμού πρωταγωνίστησαν στην εξέλιξη του Βιοϊατρικού Βελονισμού. Οι φορείς αυτοί, προώθησαν τον βιοϊατρικό βελονισμό στον ιατρικό κόσμο μέσα από σεμινάρια, συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες. Ασχολήθηκαν με τον τομέα της εκπαίδευσης και της μετεκπαίδευσης ιατρών και οδοντιάτρων στον βελονισμό, μετεκπαίδευσαν 1100 ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων οδοντίατροι και κτηνίατροι, συμμετείχαν σε περισσότερα από 30 ιατρικά συνέδρια και οργάνωσαν 5 (πέντε) μετεκπαιδευτικά ταξίδια σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια του Πεκίνου (συμμετοχή 115 ιατρών). Ήδη λειτουργούν δεκάδες τμήματα που προσφέρουν βελονισμό σε εξωτερικά ιατρεία  νοσοκομείων της Αθήνας, στελεχωμένα από ιατρούς που συμμετείχαν στις πιο πάνω δραστηριότητες.

Με συναδελφική εκτίμηση,

Μιλτιάδης Καράβης, Φυσίατρος