Ιστορία Βελονισμού Ο βελονισμός είναι μια από τις αρχαιότερες επεμβατικές θεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στον πλανήτη. Κοιτίδα της αρχαίας αυτής τέχνης θεωρείται η Κίνα. Σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ του 3000 και 2500πΧ, στη περιοχή του Κίτρινου Ποταμού αναπτύχθηκε ένας σπουδαίος πολιτισμός που παρήγαγε μεγάλες ανακαλύψεις σε επιστήμες και τέχνες.

Την περίοδο αυτή, ανάμεσα στα άλλα επιτεύγματα, η ιατρική επιστήμη γνώρισε μεγάλη αναπτυξη που ταυτίζεται με τη διακυβέρνηση της Κίνας από τον Αυτοκράτωρα Σεν Νούνγκ (2700πΧ. Σε αυτόν αποδίδεται η καλλιέργεια φυτών, η χρήση αγροτικών εργαλείων, η συγγραφή βοτανολογίου με περισσότερα από 100 θεραπευτικά βότανα και η τεχνική του βελονισμού.

Στην ίδια ιστορική περίοδο (2698-2599 πΧ) ο Χοάνγκ Τι (Κίτρινος Αυτοκράτορας) θρυλείται ότι έγραψε ένα μεγάλο ιατρικό έργο που ονομάζεται Νει Κίνγκ (βιβλίο Ιατρικής). Αν οι απόψεις αυτές των Σινολόγων ιστορικών γίνουν δεκτές, το έργο αυτό πρέπει να είναι το αρχαιότερο γνωστό ιατρικό βιβλίο εσωτερικής παθολογίας στον κόσμο (Classic of Internal Medicine).

Από νεώτερες επανεκδόσεις του Νει Κινγκ (the classic of Acupuncture – Zhen Jiu Jia Jing, 259μ.Χ.) μαθαίνουμε ότι οι κινέζικη ιατρική στηρίζεται την εποχή εκείνη στη φαρμακολογία (2000 συνταγές σκευασμάτων από βότανα), στην χειρουργική και στο βελονισμό. Στο σύγγραμμα περιγράφεται αναλυτικά η “τέχνη του βελονισμού”, οι μεσημβρινοί, τα σημεία βελονισμού, τα βασικά θεωρήματα του βελονισμού, η διαγνωστική μέσω του σφυγμού και της επισκόπησης της γλώσσας και τέλος οι κανόνες θεραπευτικής. Γνωρίζοντας περιόδους ακμής (δυναστεία των Μίνγκ 1368 – 1644 μ.Χ.) και παρακμής (1822 – 1950 μ.Χ.) το θεραπευτικό σύστημα του βελονισμού παρέμεινε αναλλοίωτο μέχρι τις μέρες μας.

Εφταναν βέβαια, πάντα στη δύση μεμονωμένες αναφορές και ανακοινώσεις σχετικά με μία «παράξενη» θεραπευτική τεχνική που εφαρμόζουν οι Κινέζοι. Έμποροι και ιεραπόστολοι στην αρχή, επιστημονικές αποστολές αργότερα, με σπουδαιότερη την αποστολή του Βασιλιά Ηλιου της Γαλλίας, μετέφεραν στη δύση τις εμπειρίες τους από την εφαρμογή του βελονισμού. Ο Σουλιέ Ντέ Μωράν, διπλωμάτης της Γαλλίας στο Πεκίνο, εντυπωσιάσθηκε απ΄ τη μέθοδο αυτή, άρχισε να τη μελετά από κοντά και επιστρέφοντας στη Γαλλία το 1925 άρχισε να εφαρμόζει επίσημα το βελονισμό συγγράφοντας παράλληλα και το πρώτο βιβλίο (σύγγραμμα βελονισμού) σε Ευρωπαική γλώσσα (γαλλικά).

Σταθμός για τη διάδοση του βελονισμού στη Δύση υπήρξε το διπλωματικό ταξίδι του προέδρου Νίξον το 1971 στη Κίνα. Ενα μέλος της δημοσιογραφικής αποστολής, ο αρχισυντάκτης των New York Times, James Reston ανέπτυξε οξεία σκωλικοειδίτιδα, χειρουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ο βελονισμός ως μετεγχειρητική αναλγησία. Το γεγονός αυτό κάνει το γύρο του κόσμου. Αμερικανοί ιατροί επισκέφθηκαν την Κίνα, παρακολούθησαν χειρουργικές επεμβάσεις με βελονισμό και οι ανακοινώσεις τους πυροδότησαν το ενδιαφέρον του κοινού και της ιατρικής κοινότητας.

Στην αρχή της ιστορίας του στη Δύση (1970 – 1980) ο βελονισμός αντιμετωπίσθηκε ως μία “μαγική” μέθοδος θεραπείας. Δεν υπήρχε η παραμικρή ένδειξη ύπαρξης ενός βιολογικού (φυσιολογικού) μηχανισμού μέσω του οποίου η ένθεση βελονών στο δέρμα να πυροδοτεί διαδικασίες ίασης. Οι δυτικοί ιατροί που εφάρμοζαν θεραπευτικά τον βελονισμό τα πρώτα χρόνια διάδοσης του στην Δύση (δεκαετίες 1960-1980) στηρίχθηκαν στα αξιώματα και τους θεραπευτικούς κανόνες της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής.

Υπήρχαν τρείς κυρίως λόγοι για τους οποίους ο βελονισμός αντιμετωπίσθηκε με δυσπιστία και τάση απόρριψης από τους ιατρούς και τις ιατρικές κοινότητες: κατ αρχήν, μια αντίσταση αποδοχής των θεωρητικών βάσεων της παραδοσιακής Κινέζικης ιατρικής και του βελονισμού καθώς τα συστήματα αυτά στηρίζονται σε ένα φιλοσοφικό οικοδόμημα διαφορετικό από αυτό στο οποίο στηρίζεται η Δυτική ορθολογιστική ιατρική σκέψη. Δευτερον, οι διαθέσιμες βιβλιογραφικές πηγές για τον βελονισμό (στην πλειοψηφία στη κινέζικη γλώσσα και σχεδιασμένες από μη ιατρούς) στερούντο αξιοπιστίας λόγω αμφισβητούμενης μεθοδολογίας, ελλειπούς σχεδιασμού, προβλημάτων στην ταξινόμηση των νόσων, ασαφών διαγνώσεων και έλλειψης ομάδας ελέγχου.

Υπήρξε έτσι αυστηρή κριτική εκ μέρους των επιστημονικών εταιρειών, πλήρης έλλειψη σοβαρών βιβλιογραφικών στοιχείων τεκμηρίωσης της δράσης του βελονισμού και ανάγκη σχεδίασης νέων εργασιών με αυστηρά μεθοδολογικά κριτήρια. Τα αντικρουόμενα πολλές φορές αποτελέσματα των μελετών, που αφορούσαν κυρίως στη μεσο-μακροπρόθεσμη δράση του βελονισμού σε χρόνιες παθήσεις, δυσκόλευαν ακόμη περισσότερο τους μελετητές. Επισημαίνουμε όμως ότι η αναλγητική δράση του βελονισμού στον οξύ διεγχειρητικό η μετεγχειρητικό πόνο αποδείχθηκε πολύ γρήγορα. Τέλος, η βραδεία διαδικασία εκτέλεσης νέων πολυκεντρικών μελετών και ερευνητικών εργασιών (χρειάσθηκαν 25 χρόνια για να κατατεθεί μια ολοκληρωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη νευρωνική θεωρία δράσης του βελονισμού), έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς επιτήδειους να παρεισφρήσουν στο χώρο, γεγονός που συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός υπεραισιόδοξου κλίματος για τις θεραπευτικές δυνατότητες του βελονισμού και τη μεγέθυνση της αρχικής δυσπιστίας.

Ιστορία ΒελονισμούΣχεδόν κανείς από τους ανωτέρω λόγους δεν ισχύει σήμερα και η ιατρική κοινότητα παγκοσμίως αντιμετωπίζει με τελείως διαφορετικό τρόπο το όλο θέμα. Καταγράφηκαν σαφώς οι ενδείξεις, αντενδείξεις και παρενέργειες του βελονισμού και θεσπίσθηκαν αυστηροί κανόνες ως πρός τη θεραπευτική διαδικασία.

Η επιστημονική θεώρηση του βελονισμού επιτρέπει στους ιατρούς να εφαρμόσουν βελονισμό βασισμένοι σε σύγχρονες τεχνικές (Neural therapies, dry needling, Percutaneous electrical stimulation, Trigger point therapy, TENS κλπ). Ο όγκος των εργασιών που εκπονούνται με αυστηρά επιστημονικά και μεθοδολογικά κριτήρια, καθημερινά μεγαλώνει, με αποτέλεσμα την πληρέστερη στατιστική καταγραφή της αποτελεσματικότητας του βελονισμού για κάθε κατηγορία νοσημάτων χωριστά.

Η πρόοδος της φυσιολογίας η ανάπτυξη νέων τεχνικών απεικόνισης, η περιγραφή ενδογενών ρυθμιστικών μηχανισμών αλλά κυρίως η ραγδαία ανάπτυξη της νευροφυσιολογίας στη δεκαετία του ΄90 (η οποία χαρακτηρίστηκε ως η δεκαετία του εγκεφάλου) μας επέτρεψε να διευκρινήσουμε και να κατανοήσουμε μέρος των θεραπευτικών μηχανισμών τους οποίους ενεργοποιεί ο βελονισμός και μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η θεραπεία. Περιγράφηκαν τμηματικά αντανακλαστικά τόξα (μεταμερικά) καί κεντρικά (εγκεφαλικά) νευρωνικά κυκλώματα μέσω των οποίων η περιφερική αισθητική διέγερση Αδ (και C) νευρικών ινών (βελονισμός) μεταφράζεται σε θεραπευτική δράση.

Κατανοήθηκε η δυνατότητα του βελονισμού να τροποποιεί τις συγκεντρώσεις νευροδιαβιβαστικών ουσιών στο αίμα και στο ΕΝΥ με τη συμμετοχή ανιόντων και κατιόντων συστημάτων ελέγχου μέσω πυρήνων της PAG, του θαλάμου, του υποθαλάμου και της υπόφυσης. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ένα άρτιο περιφερικό νευρικό σύστημα αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη θεραπευτικού αποτελέσματος. Τέλος, σειρά κλινικών μελετών σχεδιασμένων με αυστηρά μεθοδολογικά κριτήρια έδειξαν τα όρια της μεθόδου. Στις εργασίες αυτές στηρίχθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καί το NIH (National Institutes of Health) της Αμερικής δημοσιεύοντας κατάλογο ενδείξεων Ιατρικού Βελονισμού τον οποίο υιοθέτησε η IASP (International Association for the Study of Pain).